Ankara Büyükşehir Belediye seçimlerinde hile yapıldı mı?

Alper Yağcı, siyaset bilimi doktora adayı, Massachusetts Amherst Üniversitesi

Hile yapılıp yapılmadığı tanık ifadeleri, fotoğraflar, tutanak vb belgeler ile ispatlanabilir. Ayrıca sandık bazlı oy verisi istatistiki metotlarla analiz edilerek bu konuda bir kanaat oluşturulabilir. Sandık bazlı Ankara seçim verilerini bu gözle analiz ettim. Çıkan sonuçlar hile şüphesini artıracak nitelikte: Katılım oranının %100’ü geçtiği şüpheli sandıklardan çıkan oylar Ak Parti adayı Melih Gökçek’in oy oranını anlamlı ölçüde artırmış, CHP adayı Mansur Yavaş’ın oy oranını düşürmüş. Ayrıca geçersiz sayılan oyların daha yüksek olduğu sandıklarda da sistematik olarak Melih Gökçek aynı şekilde avantaj elde etmiş.

Twitter kullanıcısı @erenyanik’ın (https://docs.google.com/file/d/0B5DCb-yenw1pTzllQndweC1nYXM/view?sle=true adresinde) paylaştığı ham sandık verilerini analize tabi tuttuğumuzda görüyoruz ki Ankara genelindeki 12230 sandıktan 180’inde katılım %100’ü geçmiş. Yani bu sandıklarda kayıtlı seçmen sayısından daha fazla sayıda seçmen oy kullanmış. Bazı sandıklarda oran %125’i bulmuş. Peki usulsüzlüğe konu olduğundan şüphelenmemiz gereken bu sandıklardaki oy dağılımı, Ankara’daki diğer sandıklardakinden farklı mı? İstatistiki analiz gösteriyor ki evet, farklı. Ak Parti’nin oy oranı diğer sandıklarda %43.5 iken şüpheli sandıklarda %56.2. CHP’nin oy oranı ise diğer sandıklarda %41.5 iken şüpheli sandıklarda %25.8. Farklar statistiki olarak anlamlı. 

İyi güzel de, fazla kullanılan şüpheli oy sayısı, seçim sonucunu tek başına değiştirecek kadar yüksek sayıda görünmüyor. Daha önemli bir manipülasyon Mansur Yavaş’a giden oyların hileli biçimde geçersiz sayılmasıyla yapılmış olabilir, zira toplamda 124,075 gibi önemli miktarda geçersiz oy var. Geçersiz oyların çok çıktığı sandıklarda oy dağılımı nasıl olmuş? Bunu analiz ettiğimizde görüyoruz ki sandıklardaki geçersiz oylar kullanılan toplam oya oranla arttıkça, Gökçek – Yavaş farkı da artıyor. Sandık başına geçersiz oy oranındaki her 1 puanlık artışla birlikte, Gökçek – Yavaş farkı da 6 puana yakın artmış. Bu etki yine istatistiki olarak anlamlı. 

Şu da ileri sürülebilir ki geçersiz oy oranı bilinçli bir manipülasyondan ziyade, sandığın bulunduğu bölgenin özellikleriyle ilişkili olabilir. Örneğin eğitim seviyesinin düşük olduğu (ve AKP'nin oy oranının CHP'ninkinden zaten yüksek olması beklenecek) çevre ilçelerde seçmenlerin dikkatsizliği nedeniyle daha çok geçersiz oy çıkmış olabilir. Durumun bundan ibaret olup olmadığını kontrol etmek için geçersiz oylarla ilgili yukarıdaki analizi bu sefer sandıkları ilçe bazlı gruplara ayırarak karşılaştıralım. Sonuç gösteriyor ki, aynı ilçe içinde dahi sandık başına geçersiz oy oranı arttıkça Gökçek - Yavaş farkı yine istatistiki olarak anlamlı biçimde artıyor. Bu da şüphemizi kuvvetlendiriyor. 

Aynı ilçe içinde dahi seçmenin parti tercihi mahalle bazlı değişiyor elbette. Geçersiz oy oranının daha yüksek olduğu mahalleler zaten AKP'nin kuvvetli olduğu yerler olabilir. O konuda da bir fikir sahibi olabilmek için veriye daha da yakınlaşıp analizi seçim alanı (yani oy kullanma noktası, okul) bazlı ayrıştırmak mümkün. Bunu yapmaya benim bilgisayarımdaki yazılımın hafızası yetmiyor, ancak İsveçli Dr. Erik Meyersson yapmış (http://erikmeyersson.com/2014/04/01/is-something-rotten-in-ankaras-mayoral-election-a-very-preliminary-statistical-analysis/ adresinde mevcut). O analizden ortaya çıkan şu ki aynı oy kullanma alanı içinde dahi sandık başına geçersiz oy oranı arttıkça Gökçek - Yavaş farkı yine artıyor. Bu sefer etki daha az görünüyor haliyle, fakat hala sistematik bir etki var.

Bu veriler hukuki bir isnat olan seçim hilesini ispatlamaz, ancak hile yapıldığına dair yaygın kanaate destek oluşturacak nitelikte. Rakamların bize şimdilik söylediği: “Ankara seçimlerinde Melih Gökçek lehine usulsüzlük yapılmamıştır” diyemeyiz!