İşkence iddiaları Amerika'yı karıştırdı

2004 tarihli CIA müfettiş raporuyla ilgili yeni detayların açığa çıkması sadece Amerika Birleşik Devletleri kamuoyunda değil dünya çapında büyük tartışma yarattı. CIA Başkanı Leon Panetta raporda adı geçen çalışanları koruyacağını açıklarken Uluslararası Af Örgütü İrlanda Şubesi direktörü İrlanda hükümetinin bu süreçteki payının araştırılması çağrısında bulundu.

Amerika Birleşik Devletleri’nde Obama hükümeti Afganistan savaşı, Ortadoğu barış süreci, gittikçe büyümekte olan bütçe açığı ve sağlık sektörü reformlarıyla uğraşırken geçtiğimiz günlerde ortaya çıkan 2004 tarihli CIA raporu ülkede ortalığı karıştırdı. 11 Eylül sonrası süreçte terör zanlılarının sorgularında kullanılan ağırlaştırılmış tekniklerin işkence düzeyine ulaştığı yönündeki iddiaların araştırılması için Başsavcı Eric Holder, federal savcı John Durham’ı görevlendirdi.

Raporun büyük bir kısmı karartılmış olsa da piyasaya çıkan kısımlarından elde edilen bilgiler ışığında CIA görevlilerinin sorgu sırasında suyla ıslatma, fırçalama, yüzüne duman üfleme, vücuttaki hayati noktalara basınç uygulama, soğukta bırakma gibi fiziksel metotların yanı sıra tutukluların ailelerini tehdit etme, sahte infaz ve bebek bezi bağlama gibi psikolojik metotlar da uyguladığı bildirildi.

ABD yasalarına göre bir tutukluyu ölümle tehdit etmek suç sayılıyor.

CIA’e ağır darbe

Holder’ın savcı Durham’ı görevlendirmesinin CIA’e ciddi bir darbe vuracağı belirtilirken New York Times’ın haberine göre Holder başka seçeneğinin olmadığını ifade etti. “Benim görevim gerçekleri araştırıp hukuku uygulamaktır” diyen Holder CIA’in işlerine engel olduğu için eleştirileceğini bildiğini fakat başka seçeneğinin olmadığını belirtti.

Holder “Ben de Başkan Obama’nın Başkan Bush’un politikalarıyla ilgili tartışmalara girmeme kararını destekliyorum ama CIA raporlarını incelediğimde sorumluklarımın bunu gerektirdiğine karar verdim,” dedi.

Diğer yandan Los Angeles Times’ın bildirdiğine göre CIA yetkilileri raporun detaylarıyla ilgili açıklama yapmayı reddederken, kurum sözcüsü Paul Gimigliano raporun 2004 yılından beri Adalet Bakanlığı’nın elinde olduğunu ve savcıların denetiminden geçirildiğini belirtti.

Gimigliano “CIA’in yaptıkları kesinlikle suç teşkil etmemektedir. Adalet Bakanlığı yetkilileri dosyayı gözden geçirip dava ile ilgili kararlarını zaten vermişlerdir,” şeklinde konuştu.

CIA Başkanı adamlarına sahip çıktı

Diğer yandan CIA Başkanı Leon Panetta kurum çalışanlarına gönderdiği bir e-mail’le raporda adı geçen çalışanları koruyacağını belirtirken, raporu “eski bir hikaye” diye nitelendirdi. Öncelikli amacının kendilerine verilen yasal çerçeve içinde ülkelerine hizmet etmeye çalışan görevlileri korumak olduğunu belirten Panetta “Başkan’ın pozisyonu da bu yönde,” diye ekledi.

Raporda açıklanan ağırlaştırılmış sorgu metotlarının zaten herkesçe bilindiğine dikkat çeken Panetta, “bu eski bir hikaye” yorumunu yaptı.

New York Üniversitesi İnsan Hakları ve Küresel Adalet Merkezi’nden araştırma sorumlusu Jayne Huckerby’a göre ise Holder araştırmanın sınırlarını yeterince genişletmiş değil.

El-Cezire televizyonuna konuşan Huckerby “Başsavcı bunun deniz aşırı hapishanelerdeki tutukluların sorgusu sırasında yasaların çiğnenip çiğnenmediğini incelemek için yapılan öncül bir inceleme olacağını belirtti. Bu açıdan bakılırsa dinlenecek tanıkların ve incelenecek belgelerin çok kısıtlı olduğunu söyleyebiliriz,” dedi.

Muhafazakarlar öfkeli

Öte yandan Başsavcı’nın kararına Cumhuriyetçi Parti’den ağır eleştiriler geldi.

Fox News televizyonunda Greta Van Susteren’in konuğu olan Cumhuriyetçi Senatör Pete Hoekstra Başsavcıyı kendi başına hareket etmekle suçlarken Başkan’ı liderliğini göstermeye davet etti. “Başkan uzun zamandır geriye değil önümüze bakmamız gerektiğini ifade ediyor. Buna rağmen Holder eski defterleri tekrar açmaya çalışıyor. Bu iddialar yeni şeyler değil. Ordularımız Afganistan’da savaşıyor ve işler iyi gitmiyor. Bu zaman eski defterler açma zamanı değildir,” dedi.

Hoekstra, Van Susteren’in bugüne kadar açığa çıkan belgelerin hep karartılmış olduğu, kamuoyunun bu konuda hala bilgisiz olduğu yönündeki sorusuna istihbarat kurumlarının ellerindeki bütün belgelerin açığa çıkarılmasının doğru olmadığı, bunun ülkenin güvenliğine bir tehdit oluşturacağı cevabını verdi.

Wall Street Journal’dan Bret Stephens da köşesinde bu konuya yer verirken hükümetin içindeki ve dışarıdaki liberallerin tutarlılıktan uzak olduğunu ve CIA operasyonlarına ihanet ettiklerini yazdı.

İrlanda’nın payı ne?

Konuyla ilgili bir başka açıklama da Uluslar arası Af Örgütü’nün İrlanda Şubesi’nden geldi. Şube direktörü Colm O’Gorman ortaya çıkanlardan duydukları rahatsızlığı belirtirken İrlanda hükümetinin CIA operasyonlarındaki rolünün araştırılması için çağrıda bulundu.

CIA uçaklarının İrlanda hava sahasını kullandıklarını belirten O’Gorman geçtiğimiz yıl kurulan araştırma komitesinin görevini yapmasını istedi.


Not: Bu benim yeni işimde kendi adımla yayınlanan ilk haberim olduğu için müsadenizle biraz şımarıklık edip buraya da koymak istedim.